مطالعۀ جامعه‌شناسی انگیزه و پیامدهای جراحی زیبایی در زنان شهر ایلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

10.22034/farhang.2022.159655

چکیده

پدیدۀ جراحی زیبایی در سالیان اخیر مورد اقبال بسیار زیاد زنان ایرانی از جمله زنان ایلامی بوده و چرایی جامعه­ شناختی این پدیده، توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب نموده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه ­شناسانۀ پدیدۀ جراحی زیبایی در بین زنان انجام شده است. این پژوهش از منظر هدف، کاربردی و بر حسب شیوۀ گردآوری داده­ ها، کیفی و از نوع تحلیل مضمون است. داده­ های مطالعه از طریق نمونه­ گیری هدفمند و انجام مصاحبه­ های عمیق نیمه‌ساختاریافته با 16 نفر از بانوان 30 تا 65 سالۀ شهر ایلام که تجربۀ جراحی زیبایی بدن دارند گردآوری گردید. تحلیل داده ­ها نیز طی سه مرحلۀ کد گذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. در مرحلۀ کد گذاری باز 78 کد نهایی شدند. در مرحلۀ کد گذاری محوری 15 مقولۀ فرعی و در مرحلۀ سوم 6 مقولۀ اصلی که بیانگر ابعاد کیفی گرایش زنان دارای تجربۀ جراحی زیبایی بود، شناسایی گردید. در مقولۀ خودانگارۀ منفی زنان، ابعاد فرعیِ منفی­ گرایی ذهنی، ترس ناشی از طرد شدن و واکنش­ های تدافعی استحکام‌ بخشی به ساختار خانواده؛ در مقولۀ فشارهای هنجاری بیرونی، ابعاد فرعیِ تبلیغات و برنامه­ های پروپاگاندا، هنجارهای اجتماعی، تفسیر اجتماعی  فرد، انگاره­ های مذهبی - اعتقادی و اعتماد به تخصص پزشکان؛ در مقولۀ فشارهای هنجاری درونی، ابعاد فرعیِ ابرازگرایی بدنی، انگیزه­ های درونی کسب زیبایی و رقابت­ جویی؛ در مقولۀ زمینه ­های روان‌شناختی، ابعاد فرعیِ بسترهای شناختی - روانشناسانه و اجبار پزشکی؛ در مقولۀ بازخورد عملیاتی جراحی، ابعاد فرعیِ پیامدهای مثبت و پیامدهای منفی و در مقولۀ تحصیل پایگاه اقتصادی و اجتماعی بالا، مقولۀ فرعیِ پایگاه اقتصادی- اجتماعی شناسایی شد.

کلیدواژه‌ها