تغییر الگوی سنی ازدواج و بالارفتن آن، به همراه پیامدهایی که در سطوح سهگانۀ فردی، خانوادگی و اجتماعی دارد، به یکی از مسائل مهم اجتماعی در دهههای اخیر تبدیل شده است. این پژوهش که از نوع کاربردی و از نظر روش، پیمایشی و از نظر نوع، توصیفی است، به بررسی عوامل مؤثر در تغییر الگوهای حاکم بر سن ازدواج روستادیان در شهرستان ایلام پرداخته است.
جامعۀ آماری تحقیق شامل کلیۀ زنان و مردان واقع در گروه سنی 18-40 سال روستاهای شهرستان ایلام بود. حجم نمونه به تعداد 375 نفر از طریق جدول مورگان انتخاب شد. در این پژوهش از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای بهره گرفته شد. برای گردآوری اطلاعات نیز از پرسشنامۀ محققساخته استفاده گردید که روایی آن از طریق اعتبار محتوا و پایایی آن از طریق محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ سنجیده شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده گردید. شاخصهای آماری توصیفی مورد استفاده، عبارت بودند از: جداول فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد (جهت عینیترشدن نتایج بهدستآمده). به منظور تأیید یا عدم تأیید فرضیههای پژوهش نیز از روش همبستگی پیرسون استفاده شد.
یافتههای پژوهش نشان داد که مؤلفههای سطح انتظارات افراد، ازدواجهراسی به واسطۀ وجود ناهنجاریهای اجتماعی، قدرت تصمیمگیری در خانواده، مدرنیته و مادیگرایی، دسترسی به فضاهای همسرگزینی، ادامۀ تحصیل و وضعیت روانی در تحولات سنی ازدواج جوانان تأثیر دارند. یافتههای استخراجشده همچنین حاکی از آن است که بالارفتن سن ازدواج و گرایش به زندگی مجردی و رویگردانی از امر ازدواج به صورت یک معضل و آسیب اجتماعی، روند فزایندهای در جامعه دارد که ضرورت دارد برنامهریزان و مسئولان به این مهم توجه نمایند.