نسبیتِ زبانی در واژگانِ خویشاوندیِ گویشِ لکیِ دَرِه‌شَهر: یک بررسیِ تطبیقی با زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

جستار حاضر به بررسی نسبیتِ زبانی با تأکید بر اصطلاحات خویشاوندی در گویش لکی دره‌شهر می‌پردازد. گویشِ لکیِ دره‌شهر از گویش‌های زبان کُردی (کُردیِ جنوبی) و گویش اغلب ساکنین شهرستان دره‌شهر، از توابع استان ایلام، می‌باشد که در نبردی نابرابر با زبانِ فارسیِ معیار در حال تغییر و دگرگون‌شدن است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است. برای نمونه‌برداری اطلاعات و داده‌ها، از روش میدانی استفاده شده است. به این صورت که از روش مصاحبه با افراد خبره و گویشورانِ بومی و ضبط مکالمات آنها با فرمت MP3 از طریق دستگاه ضبط صوت استفاده شده است. تعدادی از واژگان خویشاوندی را نیز از زبان فارسی انتخاب کردیم و از گویشوران باسواد پرسیدیم و از آنان خواستیم تا معادل آنها را در گویش مربوطه بگویند. پس از آن پژوهشگر برخی از واژگانی را که مورد نیاز بود از آن میان استخرج کرد. سپس، واژگانِ خویشاوندی این گویش در یک بررسی تطبیقی با زبان فارسی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته‌ شد. اهمیت و ارزش این پژوهش از آنجایی است که تاکنون چنین پژوهشی در پیرامون گویش لکی دره‌شهر انجام نگرفته است. تجزیه و تحلیل و بررسی در این جستار، بر مبنای تفاوت‌های موجود میان زبان فارسی و گویش لکی دره‌شهر در مقوله‌های مربوط به اصطلاحات خویشاوندی می‌باشد؛ شناخت این واژه‌ها و بررسی و مطالعه‌ و طبقه‌بندی آنها علاوه بر اینکه به پایدار ماندن، و دست کم ضبط شدنِ واژگانِ این گویش منجر می‌شود، می‌تواند در واژه سازی زبان فارسی امروزی نیز به یاری ما بشتابد.