تحلیل هندسی و تناسبات طلایی و زرین ایرانی در قلعۀ میرغلام هاشمی ایلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول، دزفول، ایران،

2 دانشیار گروه معماری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول، دزفول، ایران (نویسندۀ مسئول)

3 دانشیار گروه معماری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول، دزفول، ایران

10.22034/farhang.2023.169592

چکیده

استفاده از تناسبات و هندسه در کالبد و اجزای مهم بنا از متداول‌ترین روش‌های معماران ایرانی برای طراحی درست و مهندسی‌شده به منظور رسیدن به زیبایی و کارایی مناسب است. قلعۀ میرغلام هاشمی مربوط به دورۀ قاجاریه می‌باشد که در روستای هاشم‌آباد از توابع شهرستان دره‌شهر در استان ایلام قرار دارد. ویژگی‌های منحصر به‌ فرد معماری این بنا بیانگر آن است که معمار در ساخت بنا از اصول هندسی و نظام دقیق تناسبات ایرانی بهره گرفته است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که: کاربرد هندسه و تناسبات طلایی در ساخت و شکل­گیری عناصر کالبد فضایی قلعۀ میرغلام هاشمی به چه صورت بوده است؟ روش پژوهش حاضر موردکاوی و تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات، از مطالعات کتابخانه‌ای و اطلاعات میدانی بهره گرفته ‌شده است.
در این مقاله، نقشه‌های قلعه، همچون پلان‌ها، نماها و مقاطع با فرض قرار دادن نقاط کانونی چون حیاط مورد تحلیل هندسی قرار گرفت؛ سپس نتایج تحقیق با نرم‌افزار SPSS26 سنجش و ارزیابی شد. نتایج تحلیل هندسی نشان‌ می‌دهد که از تناسب زرین بیشتر در مکان‌یابی فضاهای قلعه و از تناسبات طلایی بیشتر در تعیین ابعاد فضاهای قلعه استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل نرم‌افزار نیز حاکی از آن است که «طراحی معماری و ساخت قلعه» رتبۀ اول، «مکان‌یابی و جانمایی فضاهای معماری» رتبۀ دوم و «ابعاد و اندازۀ فضاهای معماری» رتبۀ سوم را از لحاظ کاربرد و تأثیرپذیری تناسبات طلایی و زرین از نظر متخصصان و کارشناسان کسب نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار