سنجش تاب‌آوری دهستان‌های استان ایلام در برابر زلزله

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران (نویسندۀ مسئول)

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

10.22034/farhang.2023.169581

چکیده

یکی از حوادث طبیعی و غیرمترقبه­ای که انسان­های گذشته و امروز با آن مواجه بوده و همیشه سعی کرده­اند به طرق مختلف آن را مدیریت کنند، زلزله است. هنگام وقوع بلایای طبیعی، سکونتگاه­های انسانی به‌ویژه در شهرها با خطرهای بیشتری مواجه هستند. تاب‌آوری توانایی بازیابی پس از شرایط یا رویدادهای غیر منتظره و شدت اختلالی است که سیستم می‌تواند آن را جذب کند قبل از اینکه ساختار سیستم از طریق تغییر متغیرها و فرایندهایی که رفتار آن را کنترل می‌کنند، به ساختار متفاوتی تبدیل شود. این تحقیق با هدف سنجش تاب‌آوری دهستان‌های استان ایلام در برابر زلزله انجام شد. سؤال اصلی تحقیق نیز عبارت بود از: وضعیت سنجش تاب‌آوری در برابر زلزله در دهستان‌های استان ایلام چگونه است؟ این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای و بررسی­های میدانی بود و اطلاعات مورد نیاز در دو مرحله، از طریق مطالعۀ منابع موجود و در دسترس و آراء خبرگان گردآوری شد و با استفاده از روش دلفی ادغام گردید. پس از استخراج شاخص­ها، وزن شاخص­ها با استفاده از مدل چندمتغیره AHP- FUSSY به دست آمد؛ سپس به وسیلۀ نرم‌افزار GIS مدل CoKriging، تجزیه و تحلیل شد. تحلیل یافته‌ها نشان داد که سنجۀ گسل اصلی با وزن 507/0 بیشترین ارزش وزنی را در بین سنجه‌های تحقیق دارد. سنجه‌های گسل فرعی و کانون زلزله نیز به ترتیب با اوزان 252/0 و 241/0 اولویت­های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند. تحلیل یافته­ها با استفاده از مدل کوکرجینگ نشان داد که مورموری، آب‌انبار، بیجنوند، شباب، سراب‌باغ و هندمینی، آسیب‌پذیرترین و هجدان‌دشت، زردلان، ابو غویر، زرنه و سید نصرالله ایمن‌ترین دهستان‌ها هستند و از آسیب‌پذیری کمتری برخوردارند. برنامه‌ریزی اصولی و منطقی با توجه به ویژگی­ها و امکانات منطقه که به کاهش آسیب‌پذیری و تلفات جانی و مالی منجر شود، امری ضروری و حائز اهمیت به نظر می‌رسد، همچنین با برنامه‌ریزی صحیح بر روی کاربری زمین و توجه به ضوابط تفکیک زمین، تعیین کاربری­ها با توجه به مشخصات زمین­ساختی ناحیه، جلوگیری از ساخت و ساز در حریم گسل و ... می‌توان از شدت آسیب­ها و تلفات کاست.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار