واکاوی علل و عوامل سیاست جابه‌جایی کردها در دورۀ شاه عباس اول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام - گروه علوم اجتماعی و تاریخ

2 استادیار گروه علوم اجتماعی و تاریخ دانشگاه ایلام

3 گروه تاریخ دانشگاه ایلام

10.22034/farhang.2022.149134

چکیده

جغرافیای سرزمینی متعلق به کردها در دوران صفویه شامل نواحی غرب و شمال غربی ایران و قسمت‌هایی از شرق قلمرو دولت عثمانی بوده است. دولت صفویه در مواجهه با کردها سیاست‌های خاصی را از برخوردهای صلح­آمیز گرفته تا سرکوب یا استفاده از آنها در سیاست داخلی و خارجی خود اتخاذ کرد. جابه‌جایی ایلات کرد در عهد شاه عباس صفوی، متأثر از شرایطی چند است که این ایلات در آن قرار داشتند. یکی از علل خارجی مؤثر، مجاورت جغرافیای زیست ایلات کرد با مرزهای دولت عثمانی بود که موجب می­شد هم به عنوان رعایای ایران تحت فشار دولت عثمانی باشند و هم به عنوان دستاویزی برای حمله به قلمرو شاه عباس مورد استفاده قرار گیرند یا به وسیلۀ دولت عثمانی برای شورش علیه دولت مرکزی تحریک شوند. از دیگر علل خارجی محرک شاه عباس در کوچاندن ایلات کرد به شرق ایران، تهاجمات ازبکان به خراسان بود. مقالۀ حاضر با روش توصیفی-­تحلیلی، عوامل درونی و بیرونی جابه‌جایی کردها در عصر شاه عباس اول را تبیین نمود. یافته‌های این پژوهش نشان داد که جابه‌جایی ایلات کرد علل چندگانه داشت که سیاست تخلیۀ غرب ایران جهت مهار دولت عثمانی، انتقال کردها برای مقابله با اقوام مهاجم به شرق و شمال شرق ایران، جلوگیری از تراکم ایلات کرد در غرب ایران، ترمیم کمبود جمعیت در دیگر نقاط قلمرو صفوی و احیای کشاورزی و اقتصاد مرزهای شرقی ایران از جمله این علل است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار