از «قلعۀ چهر» کرمانشاه تا «تخت خان» ایلام (توارد محتوایی در مثنوی «بنای کهن» ترکه‌میر آزادبخت و مثنوی «تخت خان» علی‌اصغر عباسی آرام)

نویسنده

دکترای زبان و ادبیات فارسی، فرهنگی و عضو انجمن فرهنگی زانست زاگرس(نویسنده مسئول).

10.22034/farhang.2023.182555

چکیده

«تخت ‌خان» منظومه‌ای در قالب مثنوی از علی‌اصغر عباسی آرام، شاعر کردی‌سرای ایلامی است که از حیث بلاغت، ایجاز، سادگی و شیوایی، یکی از برجسته‌ترین اشعار اوست. در مقالۀ حاضر این مثنوی از نظر محتوا و مضمون با مثنوی «بنای کهن» ترکه‌میر آزادبخت، شاعر معروف لک‌زبان، از منظر صنعت توارد مقایسه شده است. این دو منظومه، اگرچه از نظر تعداد ابیات، تکرار و به‌کارگیری نحو فارسی با هم اختلاف دارند؛ اما از نظر به‌کارگیری توصیف‌ها، نوع مناظره، غمیاد، تلمیحات و ... به هم شباهت دارد؛ به گونه‌ای که با خواندن هریک از آنها، دیگری فرا یاد می‌آید. می‌توان گفت که عباسی آرام و ترکه‌میر دارای تجارب زیسته و محیطی مشترکی هستند که موجب آفرینش اشعاری با درون‌مایه‌های مشابه شده ‌است. محور اصلی هر دو منظومه، ناپایداری و بی‌وفایی جهان است. این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به شیوۀ تحلیل محتوا  انجام شده است.

کلیدواژه‌ها