برنامه‌ریزی راهبردی توسعۀ طبیعت‌گردی در مناطق تحت حفاظت استان ایلام (مورد مطالعه: محدودۀ آثار طبیعی – ملّی دهلران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

بخش مهمی از ظرفیت‌های گردشگری ایران در مناطق تحت حفاظت قرار دارند؛ ولی بهره‌مندی هدفمندی از این قابلیت، در جهت توانمندسازی این مناطق و به تبع آن، توسعۀ منطقه‌ای در کشور صورت نگرفته است؛ تا جایی که بر اثر فشارهای انسانی و محیطی، به تدریج، شاهد از بین رفتن این گستره‌های خدادادی هستیم. این امر، ضرورت تدوین برنامه‌های جامع گردشگری متناسب با شرایط زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی هر منطقۀ تحت حفاظتی را گوشزد می‌کند؛ از این رو، تحقیق حاضر، با هدف تبیین برنامۀ راهبردی توسعۀ طبیعت‌گردی در محدودۀ تحت حفاظت آثار طبیعی - ملّی دهلران در استان ایلام با استفاده از چارچوب جامع تدوین راهبرد، به رشته تحریر درآمده است تا از این طریق، زمینۀ بهره‌برداری پایدار طبیعت‌گردی فراهم گردد. این تحقیق به لحاظ روش، از نوع توصیفی - تحلیلی و  بر مبنای هدف، کاربردی است. جامعۀ آماری آن نیز؛ شامل: کلیۀ کارشناسان ادارات کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و حفاظت محیط‌زیست استان ایلام بوده است که تعداد 30 نفر از آنها با استفاده از روش نمونه‌گیری قضاوتی هدفمند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. شیوۀ گردآوری داده‌ها نیز به دو صورت اسنادی و میدانی بوده است. 
نتایج نشان می‌دهد که این مقصد گردشگری در محیط داخلی با ضعف‌های بیشتری در قیاس با قوت‌ها دست و پنجه نرم می‌کند و در محیط بیرونی با فرصت‌های بیشتری در مقایسه با تهدیدات روبه‌روست؛ بنابراین، راهبردهای «محافظه‌کارانه/ ترمیمی» مبتنی بر نگهداری و حمایت درونی، مناسب‌ترین قابلیت را در پاسخ به این شرایط خواهند داشت؛ همچنین، سنجش کّمی راهبردهای مذکور، نشان داد که راهبرد «تدوین طرح جامع توسعۀ طبیعت‌گردی پایدار» با کسب امتیاز 43/9 دارای بیشترین جذابیت و «تدوین مقررات حفاظت» با نمرۀ 81/6 دارای کمترین جذابیت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها