مطالعۀ مردم شناختی نقش تسهیل‌گرایانۀ‌ مصلحان و معتمدین اجتماعی ایل ارکوازی در حل دعاوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مردم شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری مردم شناسی دانشگاه آزاد اسلا می واحد تهران مرکزی

10.22034/farhang.2022.159662

چکیده

 ایلات و عشایر از مهمترین ارکان زندگی اجتماعی ایران به شمار می­روند. جامعۀ ایلی ایران یکی از گسترده­ترین اشکال زندگی اجتماعی است که نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران ایفا کرده است. بررسی تاریخ ایران نشان می­دهد که ایلات و عشایر نقش عمده­ای در انسجام اجتماعی کشور داشته­ و بسیاری از حکومت­ها، مانند غزنویان، صفویان، افشاریه و قاجاریه منشأ ایلی و قبیله­ای داشته­اند. آنها همچنین با داشتن سهم عمده­ای از جمعیت، عاملی تأثیرگذار در صحنۀ معادلات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی بوده‌اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی مردم­شناختی نقش تسهیل­گرایانۀ مصلحان و معتمدین اجتماعی ایل ارکوازی به عنوان یکی از بزرگترین ایلات استان ایلام انجام شده است. روش تحقیق این پژوهش­، قوم‌نگاری و روش گردآوری اطلاعات، مشاهدۀ مشارکتی و مصاحبه­های نیمه­ساختاریافته با بزرگان، مصلحان و معتمدین؛ همچنین مطالعات کتابخانه­ای بوده است. یافته‌های این پژوهش نشان می­دهد که بزرگان هر قوم و قبیله با توجه به دانشی که در زمینه‌های اجتماعی محل سکونت خود دارند می‌توانند نقش مهمی در حل اختلافات شهرنشینان و روستاییان داشته باشند. خون‌بس، ازدواج‌های پردردسر و همراه با درگیری (به علت تعدد خواستگاران)، اعتراض به احکام قضائی، تعیین نمایندۀ قوم جهت انتخابات مجلس و شورای اسلامی شهر و روستا، داوری در دعاوی و حضور مستمر در سختی­های قوم و قبیله تا رفع بسیاری از مشکلات بزرگ، از موارد ورود مصلحان و معتمدان اجتماعی جهت تسهیل­گری است.

کلیدواژه‌ها