طنز در رباعیات جلیل صفربیگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان وادبیات فارسی گروه ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه پیام نور

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

10.22034/farhang.2021.141438

چکیده

جلیل صفربیگی شاعر فعال و توانای ایلامی است. او بیشتر با رباعیسرایی به عنوان شاعری نوگرا و خلاق برای اهل ادب امروز شناخته شده و به خوبی توانسته است در این قالب با مخاطبان خویش ارتباط برقرار کند. یکی از جنبه‌های مهم و از شاخصه‌های شعر صفربیگی، بهکارگیری طنز است. هرگونه بررسی و کند­و­کاو در طنز او، داده‌هایی ضروری و ارزشمند را در اختیار خواننده قرار خواهد داد.
در این مقاله با هدف بررسی طنز در رباعیات صفربیگی، شواهد طنز در تمام رباعیات ایشان (10 مجموعه)، استخراج و از لحاظ مضمونی و ادبی، طبقه‌بندی و تحلیل شد. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و شیوۀ انجام پژوهش، توصیفی- تحلیلی بود. سؤال کلی پژوهش نیز این بود که بازنمود طنز در رباعیات صفربیگی چگونه است؟
یافته­ها حاکی از آن است که در رباعیات صفربیگی 34 مورد طنز اجتماعی، 32 مورد طنز شخصی، 19 مورد طنز مذهبی و 20 مورد طنز فلسفی وجود دارد و این  به طور صریح بیانگر توجه خاص شاعر به طنز اجتماعی (فقر، خودکشی، بی‌عاطفگی و ...) است. او به خوبی توانسته طنز را به مثابه شگردی هنری برای بیان مقاصد هنری و اجتماعی خود به کار گیرد و از هر فرصتی برای آفرینش طنز و گوشه و کنایه‌های مطایبه­آمیز و گاه نیش‌دار استفاده کند.

کلیدواژه‌ها