2024-03-29T02:49:48Z
https://www.farhangeilam.ir/?_action=export&rf=summon&issue=5096
فصلنامه علمی فرهنگ ایلام
فرهنگ ایلام
2676-5942
2676-5942
1395
17
50.51
پژوهشی تطبیقی در چند باور عامیانۀ ایلام و انعکاس آنها در متون کهن ادبیات فارسی
رحمان
ذبیحی
مریم
کسایی
باورهای عامیانه که ریشه در اساطیر، آیینها و معتقدات بشر ادوار کهن دارند، در نواحی مختلف ایران، از جمله ایلام با تاریخ و فرهنگ چند هزار ساله، حضور دارند. تحقیق در سابقۀ باورها و سنن عامه، ما را با گوشههایی از ذهنیت مردم در ادوار کهن آشنا میکند. به سبب سیطرۀ سنت شفاهی بر ادبیات و فرهنگ ایلام و عدم کتابت آثار در روزگاران کهن، نمیتوان در باب ریشه و قدمت آیینها و باورهای این ناحیه، تحقیقی اطمینانبخش عرضه کرد. یکی از راههای تحقق این امر، جستجو در آثار کهن ادبیات فارسی و نشان دادن موارد همسان و مشابه در این متون است. بیان این اشتراک به این معنی نیست که آیینها و باورهای عامیانۀ ایلام از رهگذر متون کهن ادبیات فارسی در این ناحیه رواج یافته است؛ بلکه به منظور نشان دادن ریشه و قدمت این امور در زمانهای کهن است. باورها و آیینهایی که از روزگاران کهن کمابیش به صورت یکسان در نواحی مختلف ایران رواج داشته، در خراسان و آذربایجان و فارس به متون کهن راه یافته؛ اما در ایلام در آن عهد، ثبت و ضبط نگشته است. پژوهش حاضر بیانگر این است که آیینها و باورهایی چون: کارد و کفن برگرفتن به نشانۀ طلب عفو، خجسته انگاشتن مهرۀ فیروزه، آواز بیهنگام خروس و دلالت آن، جَستن چشم و معنای رمزی آن، تقدس درخت و همسانپنداری آن با انسان، بانگ زاغ و مرغوا و نظایر آنها، ریشه در ژرفای روزگاران بسیار کهن دارد و حاکی از استمرار فرهنگی دیرپا با عناصری مشخص در ایلام است.
فرهنگ عامه
آیینهای کهن
باورهای عامیانه
فرهنگ ایلام
متون کهن ادب فارسی
2016
09
01
7
22
https://www.farhangeilam.ir/article_43337_5d303e3ad9ac44cfbaee540266a540c5.pdf
فصلنامه علمی فرهنگ ایلام
فرهنگ ایلام
2676-5942
2676-5942
1395
17
50.51
سطحبندی شهرستانهای استان ایلام از لحاظ شاخصهای توسعه با استفاده از تکنیک فازی
سعید
ملکی
نبیالله
حسینی
شناسایی مناطق محروم و توسعهنیافته، امری مهم و اساسی در جهت اتخاذ راهبردهای توسعۀ ملی و منطقهای به شمار میرود که هدف عمدۀ آنها کاهش نابرابریهای بین منطقهای و درونمنطقهای است. رتبهبندی مناطق بر اساس درجۀ توسعهیافتگی، اغلب به عنوان یک مسئلۀ چند شاخصه مطرح میشود که روشهای مختلفی برای مواجهه با آن وجود دارد. در این راستا روشهای تصمیمگیری چند شاخصه (MCDM) با دارا بودن قابلیت ارزیابی یکپارچۀ شاخصها، ابزار مناسبی در اختیار برنامهریزان قرار میدهند. هدف از انجام این پژوهش، سطحبندی شهرستانهای استان ایلام از لحاظ شاخصهای توسعه و شناسایی مناطق محروم با استفاده از روش تصمیمگیری چند شاخصه است؛ بدین منظور، 33 شاخص مختلف توسعه، تعریف و تنظیم گردید و وزن آنها با استفاده از روش آنتروپی تعیین شد؛ سپس، سطح توسعۀ شهرستانها با روش تاپسیس فازی مشخص گردید. بر اساس امتیازات حاصل از این روش، شهرستانها در 4 گروه برخوردار، نیمهبرخودار، کمبرخوردار و عدمبرخوردار طبقهبندی شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که شهرستان ایلام با وزن 0.505 در سطح برخوردار، شهرستانهای شیروان چرداول، آبدانان، درهشهر و دهلران به ترتیب با وزنهای 0.384، 0.383، 0.382 و 0.375 در سطح نیمهبرخوردار، شهرستان ایوان و مهران در سطح برخورداری کم و شهرستان ملکشاهی در سطح عدم برخورداری قرار گرفتهاند.
سطحبندی
شاخصهای توسعه
تکنیک فازی
شهرستانهای استان ایلام
2016
09
01
23
36
https://www.farhangeilam.ir/article_43339_2befeea43bcd2e9e88cefaf224ca9bfc.pdf
فصلنامه علمی فرهنگ ایلام
فرهنگ ایلام
2676-5942
2676-5942
1395
17
50.51
بررسی نگرش به حجاب در بین زنان 15 سال به بالای شهر ایلام و رابطۀ آن با متغیرهای دموگرافیک در سال 1395
اصغر
محمدی
میثم
قدسی
در جامعۀ اسلامی ما، حجاب به عنوان یک هنجار اجتماعی و اخلاقی مهم مطرح شده است. جامعۀ ایران در اثر تغییرات اجتماعی و فرهنگی، شاهد تحولاتی در الگوهای ارزشی و هنجارهای رفتاری فردی و اجتماعی است. حجاب نیز به عنوان یک الگوی هنجاری تنظیمکنندۀ پوشش در روابط زنان و مردان، از این تحولات برکنار نمانده است. این پژوهش با هدف شناخت نگرش زنان شهر ایلام نسبت به حجاب و رابطۀ آن با متغیرهای دموگرافیک در سال 1395 صورت گرفت. روش مورد استفاده در این پژوهش، پیمایشی و جامعۀ آماری آن، شامل تمام زنان 15 سال به بالای ساکن شهر ایلام است که 267 نفر از آنها با استفاده از فرمول کوکران با خطای 04/0، به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای نمونهگیری از شیوۀ نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای استفاده گردید. جمعآوری اطلاعات نیز با استفاده از پرسشنامۀ گلاک و استارک صورت گرفت. پایایی سؤالات پرسشنامه، از طریق محاسبۀ آلفای کرونباخ برای همبستگی درونی گویهها و با استفاده از نرمافزار آماری spss نسخۀ 21 انجام شد. آزمون مورد استفاده برای ارتباط متغیرهای وابسته، آزمون فریدمن بود و جهت تعیین رابطۀ بین متغیرهای دموگرافیک و نگرش پاسخگویان به حجاب، آزمون t لحاظ شد. اعتبار پژوهش نیز با استفاده از روش اعتبار صوری و به تأیید داوران بوده است.
نتایج تحقیق با بررسی اعتقادات، احکام، پیامدها و رفتارهای مربوط به حجاب زنان نشان میدهد که بین ابعاد نگرش به حجاب و متغیرهای وضعیت تأهل، پایگاه اقتصادی - اجتماعی و سن، رابطۀ معناداری وجود دارد؛ همچنین نتیجۀ آزمون فریدمن، تفاوت معنادار بین ابعاد نگرش به حجاب را نشان میدهد. بررسی نگرش پاسخگویان در ارتباط با متغیرهای اعتقادات دینی، احکام مربوط به حجاب، پیامدهای حجاب و رفتار در عمل نیز حاکی از آن است که زنان بیشتر از بعد اعتقادی به حجاب مینگرند و از لحاظ رفتاری (استفاده از چادر، پرهیز از لباس تنگ، پوشاندن موهای جلوی سر و عدم استفاده از شلوار کوتاه) کمتر به آن عمل میکنند.
حجاب
متغیرهای دموگرافیک
ایلام
2016
09
01
37
62
https://www.farhangeilam.ir/article_43340_e8e38aafb1339eabb61fd8881ac8f6f1.pdf
فصلنامه علمی فرهنگ ایلام
فرهنگ ایلام
2676-5942
2676-5942
1395
17
50.51
سیر ادبیات داستانی در ایلام
علیرضا
شوهانی
پروین
پیکانی
ادبیات داستانی که در معنای امروزی آن بیشتر ناظر به داستان کوتاه، داستان بلند و رمان است، در ایلام پیشینة اندکی دارد و شروع آن به داستانهای کوتاه و پراکندة کلانتر محمدی باز میگردد. پس از وی، خداداد ابراهیمی با نگارش داستانهای کوتاه بهطور جدی وارد این حوزه شد و در سال 1378 «عاطفه در غبار» را به عنوان اولین کتاب چاپشده در حوزۀ ادبیات داستانی ایلام، منتشر کرد. پس از آن، آثار دیگری در این حوزه، در قالب داستان کوتاه و رمان به زبانهای فارسی و کردی انتشار یافت. این پژوهش به شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی، انجام شده و به دستهبندی آثار مکتوب ادبیات داستانی ایلام، بر اساس ترتیب و توالی زمان انتشار (دهۀ چاپ) آنها پرداخته و با تحلیلی هرچند مختصر از درونمایۀ آثار، نقاط ضعف و قوت آنها را بازگو کرده است. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که دهۀ هشتاد از جهت کمی، بیشترین آثار چاپشده را داشته است. گفتنی است ادبیات داستانی ایلام از لحاظ کیفی تا رسیدن به جایگاه مطلوب خود، راهی دراز در پیش دارد و از لحاظ درونمایه، تنوع چندانی در کار نویسندگان ایلامی مشاهده نمیشود؛ چنانکه فضای جنگ بر سایر موضوعات، سایه انداخته است. میتوان گفت نشر آثار داستانی به زبان مادری (کردی) نیز مورد بیمهری نویسندگان ایلامی بوده است. از مشکلات پیش روی ادبیات داستانی در ایلام، میتوان به کمکوشی در بازنویسی داستانهای شفاهی، هزینههای سرسامآور چاپ و توزیع نامناسب آثار چاپ شده اشاره کرد.
ایلام
ادبیات داستانی
داستان کوتاه
رمان
2016
09
01
63
75
https://www.farhangeilam.ir/article_43341_1c91308b6af4b0cc8a7d5a8969dd6366.pdf
فصلنامه علمی فرهنگ ایلام
فرهنگ ایلام
2676-5942
2676-5942
1395
17
50.51
بررسی بنیادهای اساطیری و باستانی در فرهنگ عامۀ مردم ایلام
امیرعباس
عزیزیفر
مریم
قاسمی
پژوهش حاضر، با بازنمایی نقش اساطیر و باورهای باستانی و کُهن در هویت قومی- محلی و ذکر مصادیقی از کاربرد آنها در زندگی جاری یک قوم، در صدد پاسخ به این پرسشها برآمد که اساطیر و باورهای کُهن در دنیای سیال و ماشینی امروز تا چه میزان زنده و پویا هستند؟ و کدام باورها و اعتقادات عامه، ریشه در اساطیر و باورهای دیرین دارند؟ بررسی و تبیین نقش اساطیر و باورهای کُهن در میان یکی از اقوام جامعۀ امروز ایران، نشان داد که اساطیر و باورهای کُهن، گروههای مردم را در این ایده که به کُلیت واحدی به نام ملت تعلق دارند و از آیندۀ مشترکی برخوردارند، متفق میسازد؛ چراکه اساطیر، برآیند روح جمعی و میراث نیاکان گذشتۀ یک ملت است. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعۀ کتابخانهای بود، ضمن اینکه مبنای نظری آن را کتابها و مقالات مرتبط با اسطوره و عقاید عامه تشکیل میداد. این مقاله، پس از بیان کُلیتی از ارتباط اساطیر با فرهنگ عامه، به تداعی و بیان اساطیری و باستانی باورهای عامیانۀ مردم ایلام پرداخت تا نشان دهد که اساطیر و باورهای عامیانۀ مربوط به هستی، تا چه میزان در عصر مدرنیته و ماشینی امروز برجای مانده و مقام اساطیر و باورهای کُهن تا چه میزان در باورهای گروندگان به آنها، تکوین و رشد یافته است.
اساطیر
باورهای باستانی
فرهنگ عامه
ایلام
2016
09
01
76
92
https://www.farhangeilam.ir/article_43343_3b14589e83a3cdbca1605dc2838d3c01.pdf
فصلنامه علمی فرهنگ ایلام
فرهنگ ایلام
2676-5942
2676-5942
1395
17
50.51
بررسی مقایسهای عملکرد فرهنگی شهرستانهای استان ایلام
احمد
عربشاهی کریزی
این مقاله با هدف بررسی و مقایسۀ وضعیت فعالیتهای فرهنگی انجامشده در شهرستانهای استان ایلام نوشته شده و در صدد یافتن پاسخی به این سؤال بوده است که شهرستانهای استان ایلام از لحاظ شاخصهای توسعۀ فرهنگی چگونه اولویتبندی میشوند؟ جامعۀ آماری این پژوهش، استان ایلام و شهرستانهای آن (آبدانان، ایلام، ایوان، درهشهر، دهلران، شیروان - چرداول، ملکشاهی و مهران) میباشد. روش تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات نیز تصمیمگیری چندشاخصه و به طور خاص، تکنیک تاپسیس است. شاخصها جهت بررسی وضعیت فعالیتهای فرهنگی از سالنامۀ آماری استان ایلام (1390) انتخاب شدند. این شاخصها عبارتند از: تعداد برنامههای اجرا شدۀ تئاتر و موسیقی، نمایشگاههای برپا شدۀ فرهنگی و هنری، سینماها، چاپخانههای تحت نظارت ادارۀ کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، کتابخانهها، اماکن مذهبی و زائران حج تمتع و عمره. تجزیه و تحلیل دادهها و اجرای مراحل ششگانۀ تکنیک تاپسیس نشان داد که شهرستان ایلام به عنوان بهترین گزینه تعیین شده است و پس از آن به ترتیب، شهرستانهای دهلران، آبدانان، شیروان - چرداول، درهشهر، ایوان، ملکشاهی و مهران در اولویتهای بعدی قرار دارند.
فرهنگ
عملکرد فرهنگی
استان ایلام
تاپسیس
2016
09
01
93
107
https://www.farhangeilam.ir/article_43344_e5b4acc379607a308e531087fb9e3598.pdf
فصلنامه علمی فرهنگ ایلام
فرهنگ ایلام
2676-5942
2676-5942
1395
17
50.51
بررسی سنت سفال منقوش گودین III در درّۀ هُلیلان بر اساس یافتههای مکشوفه از کزآباد A
خداکرم
مظاهری
این مقاله با هدف مطالعه، بررسی و معرفی سنت سفال منقوش گودین III در درّۀ هُلیلان بر اساس یافتههای سفالی مکشوفه در جریان مطالعات باستانشناسی محوطۀ کزآباد A به نگارش درآمده است. این محوطه، بزرگترین محوطۀ تاریخی درّۀ هُلیلان از توابع شهرستان چرداول است که در شمال استان ایلام قرار دارد.
در این تحقیق، نگارنده علاوه بر مطالعه و بررسی نتایج پژوهشهای پیشین، به بررسی باستانشناسی محوطۀ کزآباد A نیز پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که تپۀ کزآباد A در برگیرندۀ نهشتهای باستانی همۀ مراحل پیاپی و متوالی دورۀ گودین III است. یافتههای مکشوفه نیز حاکی از آن است که در دورۀ مفرغ، سنّت سفال منقوش گودین III در درّۀ هُلیلان رواج داشته است. اندازۀ محوطۀ کزآباد A، موقعیت مکانگزینی آن و توالی نهشتهای باستانی آن نشان میدهد که این محوطه احتمالاً مرکز محلی مهمی در طول دورۀ مفرغ در زاگرس مرکزی بوده است. یافتههای باستانشناسی، درّه هلیلان را به گروه درّههای بخش شمالی حوزۀ توزیع سنّت سفال منقوش یکرنگ گودین III مانند ماهیدشت و کنگاور پیوند میدهد.
هُلیلان
کزآباد A
بررسیهای باستانشناسی
گودین III
دورۀ مفرغ
سفال
2016
09
01
108
123
https://www.farhangeilam.ir/article_43346_fa087e635660f8d94faf782effd196d2.pdf
فصلنامه علمی فرهنگ ایلام
فرهنگ ایلام
2676-5942
2676-5942
1395
17
50.51
بررسی رابطۀ میان استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی و هویت اجتماعی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشجویان رشتۀ مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام)
اختر
سلطانی
هویت اجتماعی به ویژگیهایی اشاره دارد که یک جامعه را از جوامع دیگر متمایز میکند. این مقوله که با ورود شبکههای اجتماعی مجازی، دچار تغییر و تحولات عمدهای شده است، بیش از هر گروهی، در ارتباط با جوانان اهمیت مییابد؛ چراکه جوانی، مرحلۀ تکوین هویت مستقل و استقلالیابی آنان است. در این زمینه یکی از پدیدههای انکارنشدنی در کشور ما، گسترش روزافزون کاربرد کامپیوتر و شبکههای اجتماعی مجازی از سوی جوانان است. نگارنده با هدف بررسی رابطۀ میان وضعیت استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی و هویت اجتماعی دانشجویان به انجام این پژوهش دست یازید که جامعۀ آماری آن را 130 نفر از دانشجویان رشتۀ مدیریت تشکیل داد. حجم نمونه هم با استفاده از فرمول کوکران 97 نفر محاسبه شد و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS22 انجام گرفت. جهت سنجش ابعاد هویت اجتماعی از شاخصهای هویت قومی، دینی، ملی و جهانی و برای سنجش وضعیت استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی از پرسشنامۀ محققساخته استفاده شد. سنجش روایی نیز با استفاده از روش روایی صوری انجام گرفت.
نتایج سنجش پایایی ابزار اندازهگیری، نشان داد که ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامۀ سنجش هویت اجتماعی، 717/0 و در حوزۀ سنجش وضعیت استفاده از شبکههای اجتماعی، 778/0 میباشد که نشاندهندۀ پایایی پرسشنامه در سطح مطلوب است؛ همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که میان استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی و کلیۀ ابعاد مطرحشده در حوزۀ هویت اجتماعی، بجز هویت ملی و هویت دینی، رابطۀ مستقیم و معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی به شیوۀ گام به گام نیز نشان داد که تنها مؤلفۀ هویت جهانی، وارد مدل رگرسونی استفادۀ دانشجویان از شبکههای اجتماعی مجازی شده و این بعد، بیشترین اثر را بر هویت اجتماعی داشته است.
هویت اجتماعی
شبکههای اجتماعی مجازی
دانشجویان
2016
09
01
124
134
https://www.farhangeilam.ir/article_43348_73efdc2cc36447acedff511c98ddd98e.pdf
فصلنامه علمی فرهنگ ایلام
فرهنگ ایلام
2676-5942
2676-5942
1395
17
50.51
ارتباط میان هوش هیجانی و عملکرد شغلی کارکنان با تعدیلگری مدیریت تعارض (مورد مطالعه: شرکت پالایش گاز ایلام)
حسینعلی
حیدری
صادق
فیضالهی
در این تحقیق، ارتباط بین هوش هیجانی و عملکرد شغلی کارکنان در شرکت پالایش گاز ایلام و تأثیر تعدیلکنندگی متغیر راهبردهای مدیریت تعارض بر ارتباط بین متغیرهای مذکور، مورد بررسی قرار گرفت؛ بدین منظور با بهرهگیری از ادبیات موضوع، مدل مفهومی جامعی طراحی شد و با استفاده از روش تحقیق توصیفی - همبستگی در معرض آزمون قرار گرفت. جامعۀ آماری تحقیق نیز کارکنان رسمی شاغل در شرکت پالایش گاز ایلام بودند که با بهرهگیری از فرمول کوکران، حجم نمونه، تعیین و به روش نمونهگیری طبقهبندی، افراد نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها نیز از پرسشنامههای استاندارد استفاده شد. نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیلهای آماری که توسط نرمافزار SPSS انجام شد، نشان داد که بین هوش هیجانی و عملکرد شغلی کارکنان در شرکت پالایش گاز ایلام، ارتباط مستقیم وجود دارد و راهبردهای مدیریت تعارض، رابطۀ بین هوش هیجانی و عملکرد شغلی کارکنان را تعدیل میکند.
هوش هیجانی
عملکرد شغلی
راهبردهای مدیریت تعارض
شرکت پالایش گاز ایلام
2016
09
01
145
160
https://www.farhangeilam.ir/article_43351_897d881dc94b0caed61f0bc047f3fa70.pdf
فصلنامه علمی فرهنگ ایلام
فرهنگ ایلام
2676-5942
2676-5942
1395
17
50.51
تأثیر فرهنگ سازمانی بر تعهد سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام)
محمدحسین
صالحی
مسلم
محمدیان
سازمانها همانند افراد، شخصیت دارند؛ چنانکه به قالب شخصیتی آنها، فرهنگ سازمانی میگویند؛ به عبارت دیگر، فرهنگ سازمانی، عبارت است از: مجموعهای از ارزشها، باورها، درک و استنباط و شیوههای تفکر و اندیشیدن که اعضای سازمان در آنها وجوه مشترک دارند. تعهد سازمانی نیز عبارت است از: باور عمیق به اهداف و ارزشهای سازمان و تلاش در راستای آنها و تمایل قوی برای تداوم عضویت در سازمان. این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین تأثیر فرهنگ سازمانی بر تعهد سازمانیکارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلامانجام شده است. پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی – پیمایشی، از نظر هدف، کاربردی و از نوع همبستگی است. نمونۀ آماری آن نیز شامل 110 نفر از جامعۀ 153 نفری کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام بوده که با استفاده از فرمول کوکران، به روش تصادفی ساده انتخاب شده است. ابزار اندازهگیری اطلاعات نیز پرسشنامۀ 36 سؤالی فرهنگ سازمانی دنیسون (2000) و پرسشنامۀ 24 سؤالی تعهد سازمانی مییر و آلن (1990) بوده است که روایی آنها توسط استادان و کارشناسان، تأیید و پایایی آنها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (به ترتیب 931/0 و 861/0) محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخصهای آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. یافتههای حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین فرهنگ سازمانی و تعهد سازمانی، رابطۀ معناداری در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. بر اساس یافتههای پژوهش میتوان گفت: به اندازهای که در یک سازمان، فرهنگ سازمانی مناسب وجود داشته باشد به همان میزان نیز تعهد سازمانی افزایش مییابد؛ بنابراین میتوان با اتخاذ برنامههایی در سطح مدیریت کلان، میزان فرهنگ سازمانی را ارتقا و میزان تعهد را در سازمان افزایش داد.
فرهنگ سازمانی
تعهد عاطفی
دانشگاه آزاد اسلامی
ایلام
2016
09
01
161
177
https://www.farhangeilam.ir/article_43354_79a0916efa0127768957c0414eff2675.pdf