ORIGINAL_ARTICLE
تحلیلی بر عدالت اجتماعی در ساختار فضایی نواحی شهری (مطالعۀ موردی: نواحی شهر ایلام)
شهرها پدیده های اجتماعی و فیزیکی پیچیدهای هستند که زیر فشار توسعۀ دائمی قرار دارند و تغییرات کمی و کیفی زیادی در آنها به وقوع میپیوندند. از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعۀ کالبدی شهرهای کشور در دهههای اخیر، از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهر بوده که زمینۀ نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات را فراهم کرده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل عدالت اجتماعی در ساختار فضایی و نواحی شهری با تأکید بر خدمات آموزشی و فرهنگی در شهر ایلام انجام شده است که از نظر ماهیت، نظری - کاربردی و از لحاظ روش مطالعه، توصیفی- تحلیلی میباشد. در این پژوهش، ابتدا با استفاده از مدل تاپسیس، به رتبهبندی نواحی اقدام شد که نشان داد یافتن الگوی واحد توزیع خدمات آموزشی و فرهنگی در شهر ایلام، میسر نیست؛ در نتیجه این نواحی در سه سطح، بالا، متوسط و پایین قرار گرفتهاند. بخشی از اطلاعات مورد نیاز پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه جمعآوری شد که حاصل آن بیانگر این بود که شهروندان ناحیۀ پیچ آشوری، با میانگین 31/3 و شهروندان ناحیۀ ویژن با میانگین 12/3 از 5، بیشترین رضایت را از کیفیت خدمات آموزشی و فرهنگی داشتهاند؛ اما شهروندان نواحی مرکزی و بانبرز به ترتیب با میانگین 33/13 و 12/1 از 5 کمترین رضایت را از خدمات مذکور داشتهاند؛ لذا نواحی مرکزی و بانبرز در اولویت بیشتری برای واگذاری خدمات آموزشی و فرهنگی و تلاش برای بسترسازی عدالت فضایی قرار دارند.
https://www.farhangeilam.ir/article_78699_7d28acf69dfb24e7c9de60c1805cfb23.pdf
2018-08-23
7
35
عدالت اجتماعی
ساختار فضایی
خدمات آموزشی و فرهنگی
نواحی شهری
ایلام
سعید
ملکی
malekis@scu.ac.ir
1
AUTHOR
مریم
آزادبخت
maryam.azadbakt@yahoo.com
2
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی وضعیت جغرافیایی و تاریخی حکومتهای غرب و جنوب غرب ایران در هزارۀ سوم و دوم ق.م.
بررسی جغرافیای تاریخی غرب و جنوب غرب ایران در هزارۀ سوم و دوم ق.م. از بغرنجترین مباحث پیش روی پژوهشگران در دهههای گذشته بوده و عیلام، گوتی، لولوبی، اوان، سیماشکی، مرهشی و کاسی، شاخصترین جای نامهای مورد بحث آنها بوده است. در این پژوهش ضمن بررسی نظریات مرتبط با جایگاه هر کدام از جای نامهای مذکور، با تحلیلی دوباره و با کمک گرفتن از یافتههای فرهنگی مناطق غرب و جنوب غرب ایران به جاییابی این مناطق پرداخته شده است؛ همچنین بر اساس جغرافیای تاریخی به دست آمده، این مسئله مطرح شده که در اصل، عیلام در کدام نواحی گسترش داشته است؟ مباحث مطرحشده در این پژوهش نشان میدهد که احتمالاً گوتی، لولوبی، سیماشکی، مرهشی و کاسی در ناحیۀ زاگرس مرکزی جای داشته و عیلام بیشتر در گسترهای رو به شرق واقع بوده است. بر این اساس، کوهستانهای شمالی دشت خوزستان جزئی از سرزمین عیلام، لااقل در بلندمدت نبوده است.
https://www.farhangeilam.ir/article_78700_4258816f90ea826ea5c4b79c8d24d77f.pdf
2018-08-23
36
56
جغرافیای تاریخی
غرب ایران
جنوب غرب ایران
عیلام
عباس
مترجم
motarjeem@basu.ac.ir
1
AUTHOR
مهدی
حیدری
mehdiheydari448@gmail.com
2
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تعامل دولت مرکزی و حاکمان محلی در دورۀ پهلوی اول با تأکید بر رویارویی والی پشتکوه (ایلام) و شیخ خزعل
یکی از مهمترین مسائل تاریخ ایران در دورههای گوناگون، روابط دولت مرکزی با ایلات، حاکمان محلی و کانونهای قدرت در گوشه و کنار کشور بوده است. این موضوع با عنایت به اینکه در بخش قابل توجهی از تاریخ ایران، عناصری با خاستگاه ایلی، قدرت و حاکمیت را در اختیار داشتهاند، اهمیتی دو چندان مییابد. شکلگیری دولت پهلوی، از این حیث که خاستگاهی غیرایلی داشت و برخوردار از خصلتهای بارز نظامی و به شدت تمرکزگرا بود و شعار تجدد و همراهی با تغییر و تحولات نوین دنیا را سر میداد، نقطۀ عطفی در روابط دولت مرکزی و ایلات و حاکمان محلی به شمار میرود. در این پژوهش با استناد به قراین و شواهد تاریخی، روابط دولت مرکزی با والی پشتکوه و شیخ خزعل در خوزستان، در سالهای نخست روی کار آمدن رضاخان، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافتههای این تحقیق که با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است، نشان میدهد که روابط حاکمان مذکور با دولت مرکزی، عمدتاً ماهیتی تقابلمحور داشته است؛ چنانکه دولت مرکزی با هدف بسط اقتدار خود و تمرکز افراطی قدرت و حاکمان محلی نیز در مسیر دفاع از پیشینه و هویت تاریخی و قدرت منطقهای خویش، به شکل منفرد یا مشترک، از جمله در قالب کمیتهای با عنوان سعادت به رویارویی پرداختهاند. این تقابل، ابعادی سیاسی، نظامی، اجتماعی و خارجی داشته و در نهایت به تحکیم حاکمیت دولت مرکزی و زوال قدرت حاکمان محلی انجامیده است.
https://www.farhangeilam.ir/article_78701_d0e5bd568e40df9a91d60b571bb0447e.pdf
2018-08-23
57
76
دولت مرکزی
رضاخان
والی پشتکوه
شیخ خزعل
الهام
امیدی فرد
e_omidifard@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
روح الله
بهرامی
dr.bahrami2009@gmail.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی توان محیطی برای توسعۀ طبیعتگردی در شهرستان ایلام با استفاده از مدل AHP
گردشگری، صنعتی است که امروزه مورد توجه بسیاری از دولتها قرار گرفته است و یکی از پردرآمدترین بخشهای اقتصاد جهانی میباشد. این صنعت را بسته به هدف گردشگر، به انواع مختلفی طبقهبندی کردهاند که طبیعتگردی یکی از آنهاست. با توجه به اینکه طبیعتگردی در حال حاضر، بخش کوچکی از کل صنعت گردشگری را به خود اختصاص داده است؛ اما از نرخ رشد بسیار بالایی برخوردار میباشد. در این مقاله با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل AHP، به شناسایی مناطق مستعد طبیعتگردی در شهرستان ایلام پرداخته شده است؛ به همین منظور، لایههای اطلاعاتیای شامل نقشههای سطوح ارتفاعی، پهنهبندی شیب، پوشش گیاهی، چشمههای معدنی، راههای ارتباطی، منابع آبی و اماکن رفاهی و اقامتی، تهیه شد و در محیط GIS تصحیح خطا گردید. اعمال وزنهای مناسب نیز در محیط نرمافزار Expert choice انجام شد؛ سپس با تلفیق و همپوشانی لایههای اطلاعاتی در محیط GIS، پهنههای مناسب، شناسایی و اولویتهای برتر جهت توسعۀ طبیعتگردی در شهرستان معرفی گردید. نتایج این مطالعه نشان میدهد مناطقی که جاذبۀ بالایی دارند بیشتر در شمال و مرکز تا جنوب شرقی شهرستان واقع هستند و از پوشش گیاهی و جنگلی، منابع آبی و شرایط مناسب اقلیمی برخوردار میباشند. مناطق با جاذبۀ پایین هم بیشتر در جنوب و غرب شهرستان قرار دارند و از نظر داشتن جاذبههای طبیعی، ضعیف ارزیابیشدهاند. در پایان نیز تدوین یک برنامۀ مدیریتی مناسب جهت حفاظت از جاذبههای طبیعی شهرستان و تبلیغات مناسب جهت هدایت گردشگران به سوی مسیرهای گردشگری پیشنهاد شده است تا صنعت گردشگری در منطقه توسعه یابد.
https://www.farhangeilam.ir/article_78702_4cb60b7db96390de737a94e6323eeba9.pdf
2018-08-23
77
93
ارزیابی توان محیطی
طبیعتگردی
AHP
شهرستان ایلام
نادر
شوهانی
nadershohani54@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
مهدی
نیکسرشت
2
AUTHOR
مهدی
احمدی
mehdi.ahmadi2009@gmail.com
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی و تحلیل سطح توسعهیافتگی آموزشی در استان ایلام
این پژوهش با هدف بررسی و ارزیابی سطح توسعهیافتگی آموزشی در شهرستانهای استان ایلام انجام گرفته و برای تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات آن از تکنیک SAW به عنوان یکی از روشهای تصمیمگیری چندشاخصه استفاده شده است. جامعۀ آماری این پژوهش نیز استان ایلام، شامل شهرستانهای آبدانان، ایلام، ایوان، بدره، چرداول، درهشهر، دهلران، سیروان، ملکشاهی و مهران بود. شاخصهای متفاوتی که جهت تحلیل سطح توسعهیافتگی آموزشی در استان ایلام استفاده شده است، عبارت بودند از: تعداد دانشآموزان، کارکنان آموزشی ادارۀ آموزش و پرورش، دانشآموزان دورۀ آموزش استثنایی، آموزشگاهای دورۀ آموزش استثنایی، دانشآموزان دورۀ پیشدبستانی، آموزشگران تماموقت مؤسسات آموزش عالی، دانشجویان مؤسسات آموزش عالی، دانشآموختگان مؤسسات آموزش عالی، مربیان ادارۀ آموزش فنی و حرفهای و آموزشدیدگان ادارۀ آموزش فنی و حرفهای. پس از استخراج آمار مربوط از سالنامۀ آماری استان ایلام در سال 1393، به تشکیل گزینهها و شاخصهای مربوط اقدام شد و با اجرای مراحل تکنیک SAW، تجزیه و تحلیل اطلاعات انجام گرفت. یافتهها نشان میدهد که از لحاظ وضعیت توسعۀ آموزشی، شهرستان ایلام در بین شهرستانهای استان ایلام، در صدر قرار دارد و شهرستانهای ایوان، دهلران، درهشهر، آبدانان، چرداول، مهران، ملکشاهی، سیروان و بدره در ردههای بعدی قرار دارند. تحلیلهای صورت گرفته در این پژوهش میتواند مورد استفادۀ مسئولان حوزۀ آموزش استان واقع شود تا با تصمیمگیریها و برنامهریزیهای مؤثر وضعیت آموزشی بهتری را شاهد باشیم.
https://www.farhangeilam.ir/article_78703_4cd561c8fe52c99d2578f7ab7e1b9e07.pdf
2018-08-23
94
111
کلیدی: آموزش
توسعه
توسعۀ آموزشی
توسعهیافتگی
استان ایلام
احمد
عربشاهی کریزی
ahmad.arabshahi@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
الگوی تعاملی رابطة بین تقوا و اعتماد اجتماعی با تبیین نقش میانجی خودکنترلی و سلامتروان در میان دانشجویان دانشگاه ایلام
تحقیق حاضر با هدف ارائۀ الگوی تعاملی رابطة بین تقوا و اعتماد اجتماعی در میان دانشجویان دانشگاه ایلام به انجام رسیده است. روش این تحقیق، توصیفی - پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعة آماری آن نیز شامل کلیة دانشجویان دانشگاه ایلام بود که 380 نفر از آنان با استفاده از جدول مورگان، به شیوة تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی جمعآوری اطلاعات نیز پرسشنامه بود که به منظور سنجش روایی آن، از تحلیل عاملی تأییدی مرتبة اول و دوم و جهت تعیین پایایی آن، از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی سازه استفاده گردید. فرضیههای تحقیق هم به کمک بخش ساختاری مدل معادلات ساختاری، یعنی تحلیل مسیر بررسی شدند. نتایج تحقیق نشان داد که تقوا بر خودکنترلی و سلامت روان، تأثیر مستقیم و معناداری دارد. خودکنترلی و سلامت روان نیز بر اعتماد اجتماعی به طور مستقیم، مثبت و معنادار تأثیرگذار است. خودکنترلی و سلامت روان نیز در رابطة بین تقوا و اعتماد اجتماعی، نقش میانجی دارد.
https://www.farhangeilam.ir/article_78704_f76b7a0200a20080e5fe51007f666025.pdf
2018-08-23
112
132
تقوا
اعتماد اجتماعی
خودکنترلی
سلامت روان
دانشگاه ایلام
کرم
خلیلی
karam.khalili@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بازیابی هویت فرهنگی- اجتماعی محلۀ خیام شهر ایلام با رویکرد شهرسازی مشارکتی
امروزه در برنامهریزیهای از بالا به پایین، اصل مشارکت مردمی و توجه به نیاز ساکنان، نادیده گرفته میشود. در راستای این بیتوجهیها، شاهد آسیبهای اجتماعی و فرهنگی در سطح محلات شهری هستیم. در این پژوهش، محلۀ خیام در شهر ایلام، برای بهکارگیری رویکرد مشارکتی در تدوین طرح راهبردی پیشنهادی برگزیده شد. مقیاس تحلیل در پژوهش حاضر، محلۀ شهری و محدودۀ مطالعاتی آن، ناحیۀ 4 از منطقۀ یک طرح تفصیلی مصوب 1395 ایلام بود. این پژوهش با ماهیت کاربردی و با بهرهگیری از روشهای توصیفی و تحلیلی انجام شد؛ به این ترتیب که با مطالعات کتابخانهای، مطالعۀ اسناد و طرحهای مصوب، مشاهدۀ میدانی، بروزرسانی آمار و نقشههای مورد استفاده، بهرهبرداری از استانداردهای موجود برنامهریزی و طراحی شهری و ضوابط شهرسازی، تدوین پرسشنامه و جمعآوری وضعیت کلی محله به همراه نظرات و پیشنهادهای شهروندان ساکن محله و تحلیل نتایج حاصل از آن با رویکرد سنجش مکان، تأمین سرزندگی و امنیت به عنوان هدفهای راهبردی کلان، با استفاده از روشهای گفتهشده، برای محلۀ خیام شهر ایلام پیشنهاد گردید. در نهایت نیز مجموعهای از راهبردها و سیاستهای اجرایی در قالب برنامهریزی راهبردی با بهرهگیری از تکنیک تحلیل سوات در سطح محله ارائه شد. یافتههای پژوهش نشان داد که زیباسازی محیط محله، تأسیس شورایاری محله، ایجاد مراکز تجاری، ایجاد پارک محله و نورپردازی فضاهای عمومی، مهمترین خواستههای مردم در مورد ساماندهی مشکلات اجتماعی و فرهنگی محله است.
https://www.farhangeilam.ir/article_78706_0c6f5e82de7c4be5b4347a2f658d27f5.pdf
2018-08-23
133
154
محله
شهرسازی مشارکتی
مشارکت مردمی
هویت
محلۀ خیام
شهر ایلام
منصور
منصوری
m.mansouri1982@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش هویت در گرایش به علوم انسانی بومی در بین اساتید علوم انسانی (مورد مطالعه: اساتید علوم انسانی دانشگاه ایلام)
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، انقلابی در علوم انسانی و جایگاه متولیان این علوم نیز رخ داد و بر تصفیۀ اساتید دانشگاه تأکید شد. در دروس دانشگاهی رشتههای علوم انسانی نیز تغییر و تحولاتی در راستای اسلامیسازی و بومیسازی رخ داد که به نظر میرسد انقلاب در علوم انسانی مبتنی بر هویت ملی، سیاسی و دینی مدیران سیاسی بوده است. سؤال این پژوهش آن بود که نقش این هویتها در بین متولیان علوم انسانی چگونه است؟ برای پاسخ به این سؤال بر روش کمی- پیمایشی متمرکز شد. جامعۀ آماری مورد مطالعه نیز اساتید حقالتدریس و هیئت علمی دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعیِ دانشگاه ایلام به تعداد 76 نفر بودند که با استفاده از فرمول کوکران، 64 نفر از آنان به روش نمونهگیری غیراحتمالی اتفاقی انتخاب شد و پرسشنامۀ استاندارد در بین آنها توزیع گردید. تجزیه و تحلیل دادهها هم با توجه به توزیع غیرنرمال بودن دادهها، از طریق نرمافزار spss و smart PLS انجام شد. یافتهها بیانگر آن بود که هویت ملی و هویت دینی به واسطۀ اخلاق پژوهشی و اخلاق حرفهای بر گرایش به بومی کردن مؤثر هستند؛ ولی هویت سیاسی نه به واسطۀ اخلاق پژوهشی؛ بلکه به واسطۀ اخلاق حرفهای بر گرایش به بومی کردن علوم انسانی تأثیر دارد. هویتها پایبندی به اخلاق پژوهشی را کاهش میدهند و اساتیدی که گرایش به هویت دینی و ملی بیشتری دارند، با وجود اعتقاد به کارآمدی و حقیقتیابیِ پژوهشهای علمی، بر اخلاق حاکم بر این پژوهشها پایبند نیستند.
https://www.farhangeilam.ir/article_78707_cb650df082a1e921e7f7b5128e78a5f5.pdf
2018-08-23
155
178
هویت
اخلاق حرفهای
اخلاق پژوهشی
علوم انسانی بومی
سردار
فتوحی
fotohi.67@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی رابطۀ سرمایۀ فرهنگی و مشارکت اجتماعی در بین جوانان 15 تا 24 سال شهر ایلام
پژوهش حاضر که با هدف شناخت رابطۀ بین سرمایۀ فرهنگی و میزان مشارکت اجتماعی در بین جوانان شهر ایلام در سال 1395 انجام شده، از نوع پیمایشی است. جامعۀ آماری آن نیز شامل کلیۀ جوانان شهر ایلام با دامنۀ سنی 15 تا 24 سال به تعداد 59 هزار و 930 نفر بر اساس سالنامۀ آماری سال 1395 میباشد که به جهت گستردگی از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای استفاده شد و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 381 نفر تعیین گردید. ابزار جمعآوری اطلاعات در این بررسی، پرسشنامه بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از طریق نرمافزار spss نسخه 22 با استفاده از دو سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفت. در سطح آمار توصیفی از نمودار فراوانی، درصد و میانگین و در سطح استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. روایی ابزار پژوهش نیز از طریق اعتبار صوری و پایایی آن از طریق فرمول کوکران به دست آمد. یافتهها نشان داد که معیار sig بعد ذهنی سرمایۀ فرهنگی برابر با 000/0 است و این نشان میدهد که بین بعد ذهنی سرمایۀ فرهنگی و مشارکت اجتماعی رابطۀ معناداری وجود دارد. مقدار ضریب همبستگی پیرسون نیز 974% است که نشان از همبستگی مثبت و قوی بین دو متغیر دارد؛ یعنی هرچه بر بعد ذهنی سرمایۀ فرهنگی افزوده شود، مشارکت اجتماعی افزایش خواهد یافت. دو متغیر عینیتیافتگی سرمایۀ فرهنگی و مشارکت اجتماعی نیز در سطح 000/0 معنادار هستند؛ همچنین میزان همبستگی (950/0) دو متغیر، نشاندهندۀ همبستگی مثبت و قوی است، یعنی با رشد بعد عینی سرمایۀ فرهنگی، شاهد گرایش به مشارکت اجتماعی در بین جوانان ایلام خواهیم بود. مقدار معناداری بین بعد نهادی سرمایۀ فرهنگی و مشارکت اجتماعی (000/0) و میزان همبستگی (928/0)، حاکی از معنادار شدن رابطه و همبستگی مثبت و قوی بین دو متغیر است؛ به این معنا که افزایش بعد نهادی سرمایۀ فرهنگی سبب افزایش میزان مشارکت اجتماعی در میان جوانان شهر ایلام میگردد.
https://www.farhangeilam.ir/article_78708_0b583b7d7cbefea40aa9d6cffa109c50.pdf
2018-08-23
179
202
سرمایۀ فرهنگی
مشارکت اجتماعی
ذهنیتیافتگی
عینیتیافتگی
نهادی شدن
میثم
قدسی
ghodsymeysam@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
کارکردهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی امامزادهها، بقاع متبرکه و روادگاههای ایوان
با سفر امام رضا (ع) به ایران، بسیاری از دوستداران و نوادگان اهل بیت علیهمالسلام رهسپار ایران شدند و برخی از ایشان توسط دشمنان به شهادت رسیدند. ارادتمندان اهل بیت علیهمالسلام نیز به ساخت بارگاههایی برای ایشان مباردت کردند و آرامگاه آنها به زیارتگاه عامۀ مردم تبدیل شد. یکی از این امامزادگان، سیدعبدالله (ع) از نوادگان امام موسی کاظم (ع) در ایوان است که بارگاه ایشان، جایگاهی برای روابط اجتماعی و برپایی مراسمات اعتقادی و عبادی میباشد. در این مقاله، با روشی توصیفی - تحلیلی، ضمن بررسی موقعیت جغرافیایی و تاریخی شهرستان ایوان و معرفی امامزادگان و بقاع متبرکۀ آن، جایگاه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی این اماکن مذهبی مورد تببین قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بارگاه امامزادگان و بقاع متبرکه در این شهرستان، به قطب فرهنگی منطقه تبدیل شده است و وجود این اماکن، آرامش روحی و روانی مردم را در پی داشته و در تعاملات اجتماعی و مراودات بین شهری تأثیر بسزایی داشته است.
https://www.farhangeilam.ir/article_78709_fb352eb9e1a268e23027d2ae0f6ec89d.pdf
2018-08-23
203
222
ایوان
امامزادگان
بقاع متبرکه
روادگاه ها
بهزاد
تیموری
behzadti21@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR